Konu Özeti

Osmanlı Devleti, kuruluş döneminden itibaren hızlı bir genişleme süreci yaşamış; Fatih Sultan Mehmet ile imparatorluk hâline gelmiş, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde Orta Doğu ve Avrupa’da en güçlü siyasi aktörlerden biri olmuştur.

XVI. yüzyılın sonlarına doğru Avusturya ve Safevilerle yapılan savaşlar, iç isyanlar ve ekonomik bozulmalar merkezi otoritenin zayıflamasına yol açmıştır. Böylece Osmanlı, XVII. yüzyıla siyasi ve askerî sorunların belirginleştiği bir atmosferde girmiştir.

Habsburg (Avusturya) Hanedanı – Kısa Bilgi

• 1278–1918 yılları arasında Avusturya’ya hükmetmiştir.
• Hollanda, İspanya ve Orta Avrupa’da geniş etki alanı kurmuştur.
• Evlilik politikalarıyla Avrupa’nın en güçlü hanedanları arasına girmiştir.
• XVI–XVII. yüzyıllarda Osmanlı’nın en ciddi rakiplerinden biridir.

📜 İstanbul Antlaşması (1533)

• Kanuni Sultan Süleyman döneminde imzalandı.
• Avusturya, Osmanlı üstünlüğünü resmen kabul etti.
• Macaristan üzerindeki veraset iddiasından vazgeçti.
• Arşidük, Osmanlı vezir-i âzamına denk sayıldı.
• Avusturya her yıl 30.000 altın vergi ödeyecekti.

→ Osmanlı, bu antlaşmada siyasi ve diplomatik açıdan üst konumdadır.

📜 Zitvatorok Antlaşması (1606)

• I. Ahmet döneminde imzalandı.
• Avusturya’nın yıllık vergisi kaldırıldı.
• Bir defaya mahsus 200.000 altın tazminat ödenecekti.
• Arşidük, Osmanlı padişahına diplomatik olarak denk kabul edildi.
• “Roma İmparatoru” unvanı yazışmalarda kullanılmaya başlandı.
• Antlaşma 20 yıl geçerli olacaktı.

→ Osmanlı, bu antlaşmayla dış politikada prestij kaybı yaşamıştır.

Zitvatorok Antlaşmasının Sonuçları

• Osmanlı, Avusturya ile eşit statüde kabul edildi.
• Vergi kaldırılması, Osmanlı’nın geri adım attığını gösterdi.
• Avusturya’nın Avrupa’daki büyük güç konumu Osmanlı tarafından tanındı.
• Diplomaside mütekabiliyet (karşılıklılık) ilkesi öne çıktı.