Ünlemler
Konu Özeti
Ünlemler, sevinç, korku, şaşma, acıma, kızma, çağırma gibi duyguları ya da doğaya seslenme durumlarını anlatan sözcüklerdir. Cümledeki duygu yoğunluğunu ve sesi doğrudan yansıtırlar.
Ünlemler, bazen bir kelimeyle, bazen ünlem cümlesiyle kullanılır. Cümledeki duygusal tonu güçlendirir; kimi zaman da seslenme veya uyarı görevindedir.
Örnek Kullanımlar
- Hey! Martılar yine limana inmiş! → Seslenme
- Vay! Balıkçı bu sabah erkenden dönmüş! → Şaşma / hayret
- Of! Gün boyu odun taşıdım, belim koptu. → Yorgunluk / yakınma
- Ah! Sabah sisi yine vadiyi kaplamış. → Hayranlık / şaşma
- Bravo! Leylekler bu yıl yuvayı erkenden kurmuş. → Takdir / hayranlık
- Tüh! Yağmurdan dolayı hasat günü ertelendi. → Üzüntü
- Yaşasın! Nihayet değirmen yeniden çalıştı! → Sevinç
- Aman! Dikkat et, kayalık yol ıslak! → Uyarı
Bilmen Gereken:
- Ünlemler duyguyu veya tepkiyi doğrudan aktarır; genellikle ünlem işareti (!) ile kullanılır.
- Seslenme ünlemleri (ey!, hey!, yahu!, bre!) birine veya bir canlıya yöneliktir.
- Duygu ünlemleri (vay!, of!, ah!, tüh!) kişinin iç tepkisini gösterir.
- Ünlemler bazen isim veya fiil köklerinden türetilir: Vay be!, Yazık!, Bravo!, Aferin!
- Ünlem cümlesi bittikten sonra gelen kelime büyük harfle başlar: Ah! Ne güzel bir sabah!
- Ünlemler cümle içinde duygu, ses veya tepki eklemesi olarak da yer alabilir: — E, ne duruyorsun hâlâ?
