Telmih (Hatırlatma)
Konu Özeti
Telmih, bir olay, kişi, hikâye veya inanç unsuruna kısaca değinilerek okuyucunun zihninde hatırlatma yapılması sanatıdır. Yani şair veya yazar, bir olayı açıkça anlatmak yerine ona gönderme yapar.
Bu sanat, okurun kültürel birikimine dayanır; gönderme yapılan ögeyi tanıyan okur, anlamı derinleştirir.
Telmih Örneği
- “Aşkınla yandı gönlüm, tıpkı Mecnun gibi.” → Leyla ile Mecnun hikâyesine telmih vardır.
Dikkat Edilecek Noktalar
- Telmihte, gönderme yapılan olay anlatılmaz, sadece hatırlatılır.
- Okur, anlamı tamamlayabilmek için o olayı veya kişiyi bilmelidir.
- Telmih genellikle dini, tarihî veya efsanevi kaynaklı unsurlara yapılır.
- Birden fazla göndermenin yer aldığı dizeler, anlam bakımından daha derin olur.
- Telmihte amaç bilgi vermek değil, çağrışım oluşturmaktır.
Yaygın Telmih Konuları
| Kategori | Örnek Telmih Unsurları |
|---|---|
| Efsanevi | Ferhat ile Şirin, Leyla ile Mecnun, Aslı ile Kerem |
| Tarihi | Malazgirt, İstanbul’un Fethi, Çanakkale Savaşı, Kurtuluş Savaşı |
| Edebî | Dede Korkut, Divan şairleri |
Bilmen Gereken:
- Telmih, “hatırlatma” demektir; açıklama yapılmaz, sadece ima edilir.
- Şairler, kültürel bağ kurmak için telmih sanatını sıkça kullanır.
- Birden fazla telmih aynı dizede bulunabilir.
- Yorum yaparken gönderme yapılan kişi veya olay mutlaka tanınmalıdır.
- Telmih, söz sanatları içinde çağrışım gücü en yüksek olanlardan biridir.
