Şiir (Nazım)

Türk Dili ve Edebiyatı 9. Sınıf Şiir Ünitesi

Konu Özeti

Şiir ya da diğer adıyla nazım, duygu, düşünce ve hayallerin belli bir ritim ve ölçüye bağlı olarak estetik biçimde dile getirildiği edebî türdür. Şiir, insanlığın en eski edebî anlatım biçimidir; yazının bulunmasından önce bile söylenerek aktarılmıştır.

İlk şiirler, ahenk unsurları (kafiye, redif, ritim) sayesinde hafızada kolayca tutulabildiği için sözlü edebiyatın temelini oluşturmuştur.

Şiir, yalnızca sözcüklerin anlamıyla değil, aynı zamanda sesleriyle de etki yaratır. Bu yönüyle hem duygu hem müzikalite taşır.

Şiirin Temel Özellikleri

  • Duygu, düşünce ve hayaller estetik bir düzen içinde dile getirilir.
  • Şiirde sözcükler anlamlarının yanı sıra ses değerleriyle de seçilir.
  • Şiir, genellikle ölçü, kafiye ve redif gibi ahenk unsurlarıyla kurulur.
  • Şair, duygu ve düşüncelerini dize (mısra) adı verilen satırlar aracılığıyla aktarır.
  • Şiir, diğer türlere göre daha yoğun, özlü ve simgeseldir.

Örnek Şiir

Penceremde bir kedi, sessiz bir düş gibi durur,
Gözlerinde gece, patilerinde rüzgâr.
Sokak lambası yanar, zaman biraz donar,
Ve ben, onun mırıltısında bulurum huzuru.

Bu örnekte olduğu gibi şiir, duyguların ve imgelerin bir düzen içinde ifade edildiği özel bir anlatım biçimidir.

Şiirin Diğer Türlerden Farkı

Tür Özellik Temel Unsur
Roman / Öykü Olay örgüsü, karakter ve zaman unsurları ön plandadır. Olay
Tiyatro Diyaloglarla ilerleyen dramatik yapı içerir. Eylem
Şiir Duygu, hayal ve imgeler ritimle anlatılır. Duygu ve Ahenk
Bilmen Gereken:
  • “Nazım” kelimesi Arapça kökenlidir ve “düzenli söz söyleme” anlamına gelir.
  • Şiir, sözlü edebiyatın en eski ürünüdür.
  • Şairin amacı bilgi vermek değil, duygu uyandırmaktır.
  • Şiir dili, günlük dilden farklıdır; simgeler, benzetmeler ve ses tekrarları sıkça kullanılır.