Konu Özeti

Yazım kurallarında sık yapılan hataların önemli bir kısmı ses olaylarının yazıda gösterilmemesinden kaynaklanır. Türkçede kelimelerin söylenişi ile yazımı arasında farklar olabilir. Ünlü düşmesi, ünsüz benzeşmesi, ünlü daralması gibi olaylar yazıya da doğru şekilde yansıtılmalıdır.

Yaygın Ses Olayları ve Doğru Yazımı

1. Ünlü Düşmesi (Hece düşmesi): Sözcüğe ek geldiğinde, son hecedeki dar ünlü (ı, i, u, ü) düşerse yazıda da gösterilir.
   Yanlış: Oğlunun sesini duydum.
   Doğru: Oğlunun → “oğlu” kelimesinde ünlü düşer, doğru biçim: Oğlunun.
2. Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme): Sert ünsüzle biten kelimeye yumuşak ünsüzle başlayan ek gelirse, ekin başındaki ünsüz sertleşir.
   Yanlış: Kitabçı, defadaki.
   Doğru: Kitapçı, defterdeki.
3. Ünlü Daralması: “-yor” eki geldiğinde, kökteki geniş ünlüler (a, e) daralır.
   Yanlış: Yapayor, bekleyor.
   Doğru: Yapıyor, bekliyor.
4. Ünsüz Yumuşaması: Sert ünsüzle biten bir kelimeye ünlüyle başlayan ek geldiğinde, son ses yumuşar.
   Yanlış: Kitapkı, ağaçtaş.
   Doğru: Kitabı, ağaçta.
5. Ünsüz Düşmesi: İki ünlü arasındaki “ğ, h, y” gibi seslerin düşmesiyle oluşur.
   Yanlış: Küçücek, ağıcak.
   Doğru: Küçücük, ağacın.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Ses olayları söylenişte olmasına rağmen yazıda gösterilmelidir.
• Ünlü daralması sadece “yor” ekiyle gerçekleşir.
• Ünlü düşmesi her zaman dar ünlülerle (ı, i, u, ü) olur.
• Gereksiz yere ses olayı oluşturmak (“geliyom” gibi) yazım yanlışıdır.
• “Benzeşme” ve “yumuşama” olayları ek geldiğinde yazıda açıkça gösterilir.