“Sadece, Yalnız, Bir, Tek” Edatları
Konu Özeti
“Sadece, yalnız, bir, tek” sözcükleri cümlede “sadece anlamında” kullanıldıklarında edat olur. Ancak tek başlarına kullanıldıklarında isim, sıfat veya zarf görevinde olabilirler.
Bu kelimeler bir durumu ya da eylemi sınırlandırır veya vurgular. Edat olup olmadığını anlamak için yerine “sadece” getirip anlamın değişip değişmediği kontrol edilir.
Örnek Kullanımlar
- Sadece seni dinledim, rüzgârın sesini bile susturdum. → Edat (sınırlandırma)
- Bu sınav için yalnız çalıştım, kimse yardım etmedi. → Edat (tek başına yapma)
- Bir senin sesin yankılandı boş sokakta. → Edat (yalnızlık vurgusu)
- Tek istediğim huzurlu bir gün görmek. → Edat (sadece anlamında)
- Bu şehri sadece geceleri seviyorum. → Edat (sınırlama)
Bilmen Gereken:
- Bu dört sözcük “sadece” anlamı taşıyorsa edattır: Sadece seni seviyorum. / Yalnız bu sınav için çalıştım.
- Yerine “sadece” getirildiğinde anlam bozulmuyorsa, kelime edat görevindedir.
- Başka görevlerde de kullanılabilir:
- Yalnız geldim. → Edat
- Yalnız hava soğudu. → Bağlaç (“ama” anlamında)
- Yalnız çocuk içeri girdi. → Sıfat
- Yalnız kaldım. → Zarf
- “Bir” ve “tek” sözcükleri, miktar veya sıfat anlamı kazandığında edat olmaktan çıkar: Bir elma aldım. (sayı sıfatı) Tek çocuk kaldı. (sıfat)
- Edat olan biçimlerinde genellikle vurgulanan unsurun önünde yer alırlar.
