Pekiştirme ve İkilemelerin Yazımı
Konu Özeti
Pekiştirmeler, sözcüğe güç, canlılık veya abartı anlamı katarak oluşturulan yapılardır. İkilemeler ise anlamı pekiştirmek, çeşitlendirmek ya da ritim sağlamak için aynı veya benzer sözcüklerin yinelenmesidir. Pekiştirmeler genellikle bitişik, ikilemeler ise ayrı yazılır.
Pekiştirmelerin Yazımı
- Pekiştirmeler bitişik yazılır.
Örnek: Çocuk sırılsıklam ıslanmıştı.
Örnek: Odaya çepeçevre aynalar yerleştirilmişti. - Yapılış biçimi: Kelimenin ilk hecesine m, p, r, s ünsüzlerinden biri getirilir.
Örnek: bembeyaz, sapasağlam, yemyeşil, mosmor, kupkuru. - Ses uyumuna dikkat edilir; ünlüler ve ünsüzler kelimeyle uyum içinde olmalıdır.
Yanlış: simsiya
Doğru: simsiyah
İkilemelerin Yazımı
- İkilemeler ayrı yazılır.
Örnek: Konuyu teker teker anlattı.
Örnek: Yollar kıvrıla kıvrıla uzanıyordu. - Aynı sözcüğün tekrarıyla yapılan ikilemelerde de ayrı yazım korunur.
Örnek: Yavaş yavaş konuştu.
Örnek: Tek tek kontrol etti. - Yakın anlamlı veya zıt anlamlı kelimelerle kurulan ikilemeler de ayrı yazılır.
Örnek: İyi kötü bir yol buldular.
Örnek: Az çok anlıyorum artık. - Kalıplaşmış ikilemeler de bitişmez.
Örnek: Güzel güzel konuş.
Örnek: Yana yakıla aradı.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Pekiştirmeler bitişik, ikilemeler ayrı yazılır.
- İkilemeler arasında virgül kullanılmaz.
Yanlış: Uzun, uzun anlattı.
Doğru: Uzun uzun anlattı. - “birer birer”, “teker teker”, “art arda” gibi yapılar ayrı yazılır.
- “büsbütün, masmavi, simsiyah” gibi kelimeler pekiştirmedir, ikileme değildir.
Bilmen Gereken:
- Pekiştirmeler bitişik, ikilemeler ayrı yazılır.
- İkilemelerde kelimeler arasında boşluk bırakılır.
- “kapkara, yemyeşil, bembeyaz” gibi sözcüklerde ilk ses değişir.
- “peş peşe, art arda, yana yakıla” gibi ikilemeler ayrı yazılır.