Parantez İşareti ( )
Konu Özeti
Parantez işareti ( ), cümle içinde ek bilgi, açıklama, tarih, kaynak veya yazar notu vermek için kullanılır. Yazıya ek açıklama katarken, metnin ana akışını bozmadan bilgi eklemeyi sağlar.
Kullanım Alanları
- Cümle içinde ek bilgi veya açıklama vermek için kullanılır.
Örnek: Mustafa Kemal Atatürk (1881–10 Kasım 1938), Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. - Kaynak, tarih veya yazar adı belirtmek için kullanılır.
Örnek: “Bir ulusu fethetmenin ve köleleştirmenin iki yolu vardır. Birisi kılıçla, diğeri borçla.” (John Quincy Adams) - Numaralı madde veya örnek göstermek için kullanılır.
Örnek: (1) Doğa, insan yaşamının aynasıdır. - Cümle dışı açıklamalar veya yazar notlarını belirtmek için kullanılır.
Örnek: Şair burada, (muhtemelen kendi yaşantısından yola çıkarak) yalnızlık temasını işler. - Oyun ve tiyatro metinlerinde sahne hareketlerini belirtmek için kullanılır.
Örnek: (Ayağa kalkar) — Artık gitme vakti geldi.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Parantez içindeki cümle, ana cümleden bağımsız bir düşünce taşıyorsa **noktalama işaretleri parantezden önce konur.**
Örnek: Yarın hava güzel olacak. (Belki de yağmur bile yağmaz.) - Parantez içinde biten cümle, büyük harfle başlar ve kendi noktalamasını içerir.
- Parantezler gereksiz veya aşırı kullanılmamalıdır; yazının akışını bozabilir.
Bilmen Gereken:
- Parantez, ek bilgi, açıklama veya kaynak göstermek için kullanılır.
- Metin içinde kullanılacaksa, cümlenin anlam bütünlüğünü bozmamalıdır.
- Parantez içindeki ifadeler ana cümlenin dışında düşünülür.
Parantez ( ) ve Kısa Çizgi ( - ) Arasındaki Fark
Parantez ( )
- Açıklama, tarih, kaynak veya ek bilgi verir.
- Örnek: Mimar Sinan (1490–1588) büyük eserler vermiştir.
Kısa Çizgi ( - )
- Kelimeler, sayılar veya anlamca bağlı sözcükleri bağlar.
- Örnek: Türk-Alman ilişkileri, 2010–2020 dönemi.
