Konu Özeti

Öğretici (pragmatik/faydacı) tarih yazıcılığı, geçmiş olaylardan ders almak, okuyucuya millî ve ahlâkî değerleri aktarmak amacıyla yazılan bir tarih yazımı tarzıdır. Bu yaklaşımda tarih, yalnızca olayların sıralanması değil, aynı zamanda topluma ve bireye “ne öğrenmeli?” sorusunu yönelten bir öğretidir.

Temel Özellikleri

• Tarihî olaylar seçilirken kahramanlıklar ve zaferler ön plandadır; başarısızlıklar genellikle az yer alır.
• Yazarlar toplumsal fayda, ahlâkî ders ve millî birlik vurgusu yapar.
• Neden–sonuç ilişkilerine yer verilebilir; ancak amaç olaylardan ders çıkarmaktır.
• Bilimsel eleştirel yöntemden çok anlatım gücü ve örnek-olma ön plandadır.

Kullanıldığı Dönem ve Temsilcileri

• Antik Yunan’da Thukydides (Tukidides) bu yaklaşımın öncü isimlerinden biridir.
• Orta Çağ ve Rönesans dönemlerinde tarih, eğitim ve ahlâk aracı olarak görülmüştür.
• İslam dünyasında İbn Haldun’un eserleri, olaylardan ders çıkarma yönüyle bu geleneğe yakındır.