Nazım Birimi

Türk Dili ve Edebiyatı 9. Sınıf Şiir Ünitesi

Konu Özeti

Nazım birimi, bir şiirde anlam ve ahenk bakımından bütünlük taşıyan en küçük yapısal bölümdür. Şiirdeki dizelerin nasıl gruplanacağına göre şiirin biçimi de değişir. Türk şiirinde dört temel nazım birimi vardır: mısra (dize), beyit, dörtlük ve bent.

Temel Nazım Birimleri

Nazım Birimi Yapısı Kullanıldığı Gelenek Örnek
Mısra (Dize) Şiirin en küçük birimi, tek satırdır. Tüm şiir geleneklerinde Bir kedi geçti sessizce penceremden.
Beyit İki dizeden oluşur, anlam bütünlüğü vardır. Divan şiiri Gözlerin bir deniz, içi dolu geceyle —
Kalbim kaybolur bazen o sessiz renkle.
Dörtlük Dört dizeden oluşur, anlam veya tema birliği taşır. Halk şiiri Bir yol gördüm uzakta,
Yürüdüm sessizce ona.
Güneş düştü toprağa,
Bir dua kaldı bana.
Bent Üç veya daha fazla dizeden oluşan bölümler. Yeni Türk şiiri Bir sokak lambası, bir yağmur,
Bir anı düşer aklıma,
Ve ben, kedi gibi susarım geceye.
Bilmen Gereken:
  • Şiirdeki dizelerin sayısı, nazım birimini belirler.
  • Divan şiirinde genellikle beyit; halk şiirinde dörtlük kullanılır.
  • Yeni Türk şiirinde bent biçimi yaygındır ve dizeler serbesttir.
  • Tek bir dizeyle söylenen özlü sözler, mısra-ı berceste (seçkin dize) olarak adlandırılır.