📖 Masal

Türk Dili ve Edebiyatı 9. Sınıf Halk Edebiyatı

Konu Özeti

Masal, sözlü kültür geleneğinde doğmuş, hayal gücüne dayalı, olağanüstü olay ve kahramanların yer aldığı, ders vermeyi amaçlayan kısa anlatılardır. Genellikle bir anlatıcı tarafından, belli bir geleneğe bağlı kalarak aktarılırlar. Gerçek dışı ögeler içerirler ve sonunda çoğunlukla bir öğüt bulunur.

Masalın Temel Özellikleri

  • Masallar, sözlü edebiyat ürünleridir; kuşaktan kuşağa anlatılarak günümüze ulaşmıştır.
  • Olağanüstü olaylar, varlıklar (dev, peri, cadı, ejderha vb.) ve sembolik kahramanlar içerir.
  • Ders verme amacı taşır; iyi-kötü, doğru-yanlış gibi kavramları işler.
  • Belirli bir anlatıcısı vardır; halk arasında genellikle “masalcı” ya da “anlatıcı kadınlar” tarafından aktarılmıştır.
  • Dili sade, akıcı ve halk diline yakındır; anlatım genellikle düzyazı biçimindedir.
  • Masalların zamanı ve mekanı belirsizdir; “Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde…” gibi kalıplarla başlar.
  • Sonunda genellikle “Gökten üç elma düştü…” gibi dilek bölümüyle biter.

Masalın İşlevi

Masallar, hem eğlendirici hem eğiticidir. Toplumun değerlerini, iyilik-kötülük anlayışını, dayanışma ve adalet duygusunu nesilden nesile aktarır. Bu yönüyle hem ahlaki hem de kültürel bir miras niteliği taşır.

Bilmen Gereken:
  • Masallar, halk hikâyeleri gibi anonimdir; belirli bir yazarı yoktur.
  • Gerçeklikten çok, hayal gücü ve sembolik anlatım ön plandadır.
  • Masalların ana amacı öğüt vermek ve iyiliği yüceltmektir.
  • Masalların sonunda “dilek bölümü” bulunur: “Gökten üç elma düştü; biri anlatana, biri dinleyene, biri de anlayana.”