Tanım

Klimatoloji, atmosferin uzun dönemli ortalama durumlarını, değişkenliğini ve bu değişimlere etki eden faktörleri inceleyen bilim dalıdır. Kısa vadeli hava olaylarının ötesine geçerek, yeryüzü–atmosfer sisteminin dengelerini ve zaman içindeki eğilimlerini araştırır.

Kapsam ve İnceleme Alanı

• İklim Sistemleri: Atmosfer, okyanus, kara yüzeyi ve biyosferin etkileşimleri.
• Enerji Dengesi: Güneş radyasyonu, albedo, sera etkisi ve enerji taşınımı süreçleri.
• İklim Tipleri: Tropikal, karasal, kutupsal, muson, Akdeniz ve diğer iklim sınıfları.
• İklim Değişkenliği: Mevsimsel döngüler, El Niño–La Niña, buzulların geri çekilmesi gibi olaylar.
• İklim Değişikliği: İnsan etkisiyle atmosfer bileşimindeki değişimlerin küresel sonuçları.

Alt Disiplinler

Uygulama Alanları

• Uzun dönemli iklim tahminleri ve senaryoların oluşturulması,
• Tarım, su kaynakları ve enerji planlamasında iklim verilerinin kullanımı,
• İklim değişikliğine uyum politikalarının geliştirilmesi,
• Biyoçeşitlilik ve ekosistemlerin iklim temelli analizi,
• Şehir iklimleri ve mikroiklim düzenlemeleri,
• Küresel çevre gözlem ağlarının yönetimi.

Tarihçe

Klimatolojinin temelleri, Antik Çağ’da Aristo ve Hipokrat’ın iklim–sağlık ilişkilerini gözlemlemesiyle atılmıştır. 19. yüzyılda Alexander von Humboldt, iklimi bir sistem olarak ele alan ilk bilim insanlarından biri olmuştur.

20. yüzyılın ortalarında istatistiksel analizler ve küresel sıcaklık ölçümleriyle modern klimatoloji gelişti. 1970’lerden itibaren bilgisayar tabanlı iklim modelleri ve uydu verileriyle küresel iklim değişikliği bilimsel olarak belgelenmeye başladı.

Yöntem ve Araştırma Teknikleri

Güncel Araştırma Alanları

• Küresel ısınma ve sera gazı salınımlarının etkileri,
• Buzulların ve kutup bölgelerinin enerji dengesi,
• Deniz seviyesi değişimleri ve kıyı bölgelerindeki etkiler,
• İklim adaleti ve sürdürülebilirlik politikaları,
• Yapay zekâ destekli iklim modelleme,
• İklim mühendisliği ve karbon yakalama teknolojileri.