📡 İletişim Öğeleri

Türk Dili ve Edebiyatı 9. Sınıf Dil Bilgisi

Konu Özeti

İletişim, bir bilginin, düşüncenin ya da duygunun en az iki kişi arasında anlaşılabilir biçimde aktarılmasıdır. Her iletişim süreci gönderici, alıcı, ileti, kanal, bağlam ve dönüt gibi temel öğelerin bir araya gelmesiyle gerçekleşir.

İletişim Öğeleri ve Görevleri

Öğe Tanımı Örnek
Gönderici (Kaynak) İletişimi başlatan, mesajı ileten kişidir. Öğretmenin öğrencilere “Defterlerinizi açın.” demesi.
Alıcı Göndericinin iletisini alan ve anlamlandıran kişidir. Öğretmeni dinleyen öğrenciler.
İleti (Mesaj) Göndericiden alıcıya aktarılan düşünce, duygu veya bilgidir. “Defterlerinizi açın.” cümlesi.
Kanal İletinin gönderilme biçimidir. Ses, yazı, görsel, işaret vb. olabilir. Ses dalgaları veya yazılı mesaj.
Bağlam İletişimin gerçekleştiği ortam veya durumdur. Sınıf ortamı.
Dönüt (Geri Bildirim) Alıcının göndericiye verdiği tepkidir. Öğrencinin “Tamam öğretmenim.” demesi.

İletişim Türleri

  • Sözlü İletişim: Konuşma, dinleme, tartışma, telefon görüşmesi.
  • Yazılı İletişim: Mektup, e-posta, makale, kitap gibi yazılı yollar.
  • Görsel İletişim: Afiş, fotoğraf, semboller, işaret levhaları.
  • Bedensel (Sözsüz) İletişim: Jest, mimik, beden duruşu, bakış.

Dilin İletişimdeki İşlevleri

Dil, iletişimde farklı amaçlara göre çeşitli işlevler kazanır:

İşlev Amaç Örnek
Göndergesel İşlev Bilgi vermek, açıklamak. “Su 100 derecede kaynar.”
Heyecana Bağlı İşlev Duyguları anlatmak. “Ah, ne güzel bir gün!”
Alıcıyı Harekete Geçirme İşlevi Karşıdakini yönlendirmek, uyarmak. “Kapıyı kapat.”
Şiirsel (Sanatsal) İşlev Estetik ve duygusal etki oluşturmak. “Bir elma dalında iki karınca.”
Kanalı Kontrol İşlevi İletişimin sürüp sürmediğini kontrol etmek. “Beni duyuyor musun?”
Dil Ötesi İşlev Dilin kendisi hakkında bilgi vermek. “‘Güzel’ kelimesi sıfattır.”
Bilmen Gereken:
  • İletişim için gönderici, alıcı, ileti, kanal, bağlam ve dönüt gereklidir.
  • İletişim tek yönlü değil, dönüt sayesinde iki yönlüdür.
  • Dilin işlevi, cümlenin amacına göre belirlenir.
  • Yazılı ve sözlü iletişimde, bağlam anlamın doğru anlaşılmasını sağlar.