“İle” Edatı
Konu Özeti
“İle” edatı, cümlede araç, birliktelik, neden veya zaman ilgisi kurar. Kendinden önceki sözcüğe bağlanır ve çoğu zaman “ve, birlikte, sayesinde” gibi anlamlar kazandırır.
“İle” bazen bağlaç olarak da kullanılabilir; bu durumda iki unsuru birbirine eş değer biçimde bağlar.
Örnek Kullanımlar
- Rüzgârla gelen serinlik ormanı ferahlattı. → Araç ilgisi
- Kardeşiyle birlikte kumsalda deniz kabukları topladı. → Birliktelik ilgisi
- Yağmurla toprağın kokusu karıştı. → Neden-sonuç ilgisi
- Ay ışığıyla göl parladı. → Birlikte oluş anlamı
- Çiçeklerle dolu bir sepet getirdi. → Aracın içeriğini bildiren kullanım
Bilmen Gereken:
- “İle” sözcüğü edat veya bağlaç olabilir. Aradaki farkı anlamak için yerine “veya” getir: Ali ile Ayşe geldi → Ali ve Ayşe geldi (bağlaç) Metrobüsle geldim → Metrobüs ve geldim ❌ (bozuldu → edat)
- “İle” sözcüğü genellikle kelimeye bitişik yazılmaz; ancak konuşma dilinde “-la / -le” biçimine dönüşebilir: Kalemle yazmak, çocukla oynamak
- Cümlede birliktelik anlamı kattığında özneyle fiil arasında bağlantı kurar: Arkadaşıyla geldi.
- “İle” edatı, zaman veya neden ilgisi kurduğunda genellikle fiillerle kullanılır: Yağmurla birlikte bahar geldi.
- Yazımda dikkat: “ile” ayrı yazılır; “-la / -le” eki yazımda bitişik olur: Kalemle, arabayla, dostuyla
