📖 Edebiyatın Tanımı ve Tarihçesi
Konu Özeti
Edebiyat, duyguları, düşünceleri ve olayları dil aracılığıyla estetik biçimde anlatma sanatıdır. Edebiyatın malzemesi dildir; dili kullanarak insanın iç dünyasını, duygularını ve hayal gücünü ifade eder. Eserler sözlü (destan, mani, halk hikayesi) veya yazılı (roman, şiir, hikaye) biçimde olabilir.
Edebiyat Teriminin Tarihçesi
- Batı’da: “Edebiyat” kavramı, Fransızca “littérature” sözcüğünden gelir ve yazın anlamındadır.
- Divan Dönemi’nde: “Edebiyat” yerine şiir ve inşa (süslü yazı) terimleri kullanılmıştır.
- Tanzimat Dönemi’nde: Şinasi, “Fenn-i Edep” kavramını ortaya koyarak edebiyatın öğretici yönüne dikkat çekmiştir.
- Recaizade Mahmut Ekrem’in Talim-i Edebiyat adlı eseriyle terim yaygınlaşmış, Namık Kemal’in çalışmalarıyla ders adı olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Edebiyatın Malzemesi: Dil
Edebiyatın temel aracı dildir. Dil sayesinde insan duygularını, düşüncelerini ve toplumsal değerlerini aktarır. Bu nedenle edebiyat, sadece sanat değil aynı zamanda kültürün taşıyıcısı olarak da görülür.
Not: Dili iyi kullanan sanatçılar, toplumun ortak belleğini ve kültürünü kuşaktan kuşağa aktarır.
Bilmen Gereken:
- Edebiyat bir güzel sanattır; amacı estetik bir etki yaratmaktır.
- Edebiyatın malzemesi dildir.
- “Fenn-i Edep” kavramını ilk kullanan sanatçı Şinasi’dir.
- Talim-i Edebiyat adlı eser, edebiyat teriminin yerleşmesini sağlamıştır.