Konu Özeti

“De/da” eki ve bağlacı, yazımda sıkça karıştırılan iki farklı görevde kullanılır. Cümledeki görevine göre bitişik ya da ayrı yazılır. Doğru yazım için, cümlede anlam ve vurgu dikkate alınmalıdır.

De/Da’nın Kullanım Alanları

1. Yer-yön eki görevindeyse (nerede, nereye, ne zaman sorularına cevap veriyorsa) bitişik yazılır.
   Örnek: Okulda yeni bir kitap sergisi açılmış.
   Örnek: Evde kimse yoktu.
2. Bağlaç görevindeyse “bile, dahi” anlamı taşır ve ayrı yazılır.
   Örnek: Ben de seninle gelmek istiyorum.
   Örnek: O da bizimle aynı fikirdeydi.
3. Fiillerden sonra gelen “de/da” her zaman ayrı yazılır.
   Örnek: Erken gel de birlikte hazırlanalım.
   Örnek: Söyle de duysunlar.
4. Vurgu denemesi yapılabilir: “De/da” çıkarıldığında anlam bozuluyorsa bitişik, anlam bozulmuyorsa ayrı yazılır.
   Örnek: Evde kimse yoktu. → “Ev” kelimesi tek başına anlamlı değil → Bitişik
   Örnek: Ben de geldim. → “Ben geldim.” anlamı korunuyor → Ayrı

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Bağlaç olan de/da hiçbir zaman te/tâ olmaz.
  Yanlış: Ben tâ oradaydım.
  Doğru: Ben de oradaydım.
• Fiilden sonra gelen “de/da” her zaman ayrı yazılır.
  Örnek: Gelsin de birlikte bakalım.
• Büyük harfle başlayan yeni cümleye bağlaçla başlanmaz.
  Yanlış: Geldi. De çok yorgundu.
  Doğru: Geldi. Ayrıca çok yorgundu.