Belirtme Sıfatı
Konu Özeti
Belirtme sıfatı, varlıkları belirli bir yönden işaret eden, sayan, miktarını belirsizleştiren ya da soru yoluyla belirten sıfatlardır. İsmin önüne gelir ve “hangi?”, “kaç?”, “kaçar?”, “kaçta kaç?” gibi sorulara yanıt verir.
Dört alt gruba ayrılır: İşaret, Sayı, Belgisiz ve Soru sıfatları.
İşaret Sıfatları
İsmin yerini ya da yönünü işaret eden sıfatlardır. “bu, şu, o” sözcükleri en sık kullanılan işaret sıfatlarıdır.
- Bu kitap çok yararlı. → hangi kitap? bu kitap
- Şu ev restore edildi. → hangi ev? şu ev
- O gün sınav vardı. → hangi gün? o gün
Ayrıca “öbür, diğer, öteki, son, ilk” gibi sözcükler de işaret sıfatı olarak kullanılabilir.
- Diğer kapı kilitliydi.
- Son sayfa eksik basılmış.
- Öbür öğrenci cevap verdi.
Sayı Sıfatları
Varlıkların sayısını, sırasını veya paylaştırılma biçimini belirtir. Dört gruba ayrılır: asıl, sıra, üleştirme, kesir ve bazı kaynaklarda topluluk sayı sıfatı.
- Asıl sayı sıfatı: Üç öğrenci geldi. → kaç öğrenci? üç
- Sıra sayı sıfatı: Birinci ders başladı. → kaçıncı ders? birinci
- Üleştirme sayı sıfatı: Her öğrenciye ikişer kalem verildi.
- Kesir sayı sıfatı: Dörtte bir pay senindir.
- Topluluk sayı sıfatı: Üçlü grup, ikili sıra gibi kullanımlardır.
Belgisiz Sıfatlar
İsmin miktarını ya da sayısını belirsiz şekilde gösteren sıfatlardır.
- Bazı öğrenciler projelerini teslim etti.
- Birkaç gün sonra döneceğiz.
- Her insan hata yapabilir.
- Bütün yollar aynı yere çıkar.
- Herhangi bir sorun çıkmadı.
birkaç, bazı, her, bütün, kimi, herhangi gibi kelimeler belgisiz sıfat oluşturur.
Soru Sıfatları
İsmi soru yoluyla belirten sıfatlardır. Cevap olarak alınan sözcük bir sıfat içeriyorsa, o soru sözcüğü soru sıfatıdır.
- Kaç kitap okudun? → Beş kitap → sayı sıfatı → “kaç” soru sıfatı.
- Hangi şehir daha kalabalık? → İstanbul → “hangi” soru sıfatı.
- Ne tür filmleri seviyorsun? → Belgesel filmleri → “ne tür” soru sıfatı.
- Belirtme sıfatları nasıl sorusuna değil, hangi, kaç, kaçar, kaçıncı gibi sorulara yanıt verir.
- “Bu, şu, o” sözcükleri ismin önüne gelirse sıfat; tek başına kullanılırsa zamirdir.
- “Her, bütün, kimi, bazı” sözcükleri belgisiz sıfat oluşturur.
- “Üç, dördüncü, ikişer” gibi sayılar sayısal belirtme sıfatlarıdır.
- Soru sıfatı, cevabında bir sıfat varsa kullanılır: Kaç öğrenci geldi? → Beş öğrenci (sayı sıfatı).