Konu Özeti

Araştırmacı (bilimsel) tarih yazıcılığı, geçmiş olayları belgeler, arşivler, yazıtlar ve kanıtlar üzerinden inceleyen, eleştirel düşünceye dayalı modern tarih anlayışıdır. Bu tarz, tarihçiliğin bilimsel bir nitelik kazanmasını sağlamış ve tarihî olayların neden-sonuç ilişkileriyle açıklanmasına olanak tanımıştır.

Temel Özellikleri

• Tarihsel olaylar belgeler, resmi kayıtlar ve arkeolojik buluntularla doğrulanır.
• Olaylar arasında neden–sonuç ilişkisi kurulur ve yorum yapılırken tarafsızlık gözetilir.
• Tarihçi, kaynakları karşılaştırarak bilgiye ulaşır (kaynak eleştirisi yöntemi).
• Yazım dili sade, nesnel ve analitiktir; abartı veya efsaneleştirmeden kaçınılır.
• Tarih, “bilimsel araştırma” yöntemiyle ele alınır: veri toplama → analiz → yorum → sonuç.

Ortaya Çıkışı ve Temsilcileri

• 19. yüzyılda Leopold von Ranke bu yaklaşımın öncüsü kabul edilir.
• Ranke, “tarihçi geçmişi olduğu gibi anlatmalıdır” diyerek tarafsızlık ilkesini savunmuştur.
• Bu dönemde tarih, arşiv belgeleriyle desteklenen bağımsız bir bilim haline gelmiştir.
• Modern tarihçilik; arkeoloji, antropoloji, sosyoloji gibi bilimlerle etkileşim içindedir.