Akdeniz Uygarlıkları: Fenikeliler ve İbraniler

Tarih 9. Sınıf İlk Çağ

Konu Özeti

Akdeniz kıyılarında gelişen Fenike ve İbrani uygarlıkları, diğer bölgelere göre daha küçük ama etkisi büyük topluluklardır. Bu medeniyetler, özellikle ticaret ve din alanlarında insanlık tarihine önemli katkılar sağlamıştır.

Fenikeliler

Fenikeliler, günümüz Lübnan kıyılarında kurulmuş denizci bir halktır. Tarıma elverişli arazileri az olduğu için deniz ticaretine yönelmişlerdir. Bu sayede Akdeniz’in her köşesine ulaşarak kültürel etkileşimi hızlandırmışlardır.

Alan Katkı
Ticaret Akdeniz’in en güçlü deniz ticaret ağını kurmuşlardır. Kartaca, Gades (Kadiz) gibi koloniler kurdular.
Alfabe 22 harften oluşan ilk fonetik alfabeyi geliştirdiler. Bu alfabe Yunanlılar, ardından Latinler tarafından benimsenerek günümüz alfabelerine temel olmuştur.
Ürünler Cam, mor boya (deniz kabuklularından elde edilen) ve ahşap ticareti yapmışlardır.

İbraniler

İbraniler, günümüz Filistin ve İsrail topraklarında yaşamışlardır. Tarihte tek tanrılı inancı (monoteizm) benimseyen ilk topluluk olarak bilinirler.

Alan Katkı
Din Yahudilik inancı doğmuştur. Tek tanrı Yahve’ye (İbranice’de “Yehova” olarak da geçer) inanırlar. Kutsal kitapları Tevrattır.
Yönetim Önce kabile yönetimi görülmüş, daha sonra krallık dönemi yaşanmıştır. Hz. Davud Kudüs’ü başkent yapmış, Hz. Süleyman dönemi en güçlü dönemdir.
Ayrıca Tevrat, İslamiyet’e göre Hz. Musa’ya indirilen kutsal kitaptır. Hz. Musa ayrıca Hristiyanlık ve İslamiyet içinde kabul edilen bir peygamberdir.
Bilmen Gereken:
  • Fenikeliler, alfabeyi bulmuş ve Akdeniz ticaretini canlandırmıştır.
  • Fenike alfabesi, Latin ve Arap alfabelerinin temeli sayılır.
  • İbraniler, tek tanrılı dini benimseyen ilk topluluktur.
  • Yahudilik, insanlık tarihinde din temelli yasa ve ahlak anlayışının doğmasına öncülük etmiştir.
  • Akdeniz uygarlıkları küçük alanlarda kurulmalarına rağmen, kültürel etkileri büyük olmuştur.